Россия императорига мактубидан | ||||
Штабс-капитан Александр Осипович Корниловичнинг Россия императорига мактубидан: «Ўрта Осиёнинг бошқа шаҳарларига ҳам кириб бориш қулай бўлиши учун Каспий денгизининг шарқий соҳилидан Хивага йўл очиш лозим бўлади. Жаноби олийларига маълумки, адашмасам, подшоҳ Петр Биринчи 1720 йилдаёқ бу ишга экспедитсия жўнатганди. Бу юриш унинг раҳбари гвардия капитани Бековичнинг эҳтиётсизлиги ва туркманларга ҳаддан ташқари ишониб юборгани учун барбод бўлди. Уни тугаллашга кейинчалик императорнинг ўлими халал берди. Бу иш император Екатерина Иккинчи томонидан ҳам ўйланди, аммо ҳеч қандай ҳаракат бўлмади. Ниҳоят, генерал Ермолов бундан олти йил муқаддам ҳукуматга Хива хони Муҳаммад Раҳимнинг ўшанда Муравъёвни ҳибсга олганини рўкач қилиб Хивани эгаллаш ҳақидаги таклифини айтганида подшоҳимиз ўзларига хос сулҳпарварликка содиқ қолиб ва Британия ҳукуматининг Ост-Ҳинддаги мулклари соҳасида шубҳа туғдирмаслик учун бу таклифга рози бўлмадилар. (А. О. Корнилович, «Сочинения и писъма», Москва-Ленинград, 1957 г.). Бизнинг изоҳ: русларда «Текин пишлоқ қопқондагина бўлади», ўзбекларда эса «Бир балоси бўлмаса шудгорда қуйруқ на қилур» деган халқ мақоллари бор. |