Ўн еттинчи фасл. Амир Қамариддин ҳаётининг баёни.

Айтиб ўтилганидек, амир Қамариддин ҳокимиятга интиларди. Ҳар бир амир иложи борича, унга қаршилик кўрсатишга ҳаракат қиларди. Шундай қилиб, караит уруғидан Кучра ва Ўзбак Темур Амир Темурга яқинлашиш йўлини қидирдилар, кейин тағин душманлик кўзи билан қарадилар. Амир Темур уларга қарши лашкар тортди, ўзи эса вилояти ҳудудида қолди, лашкар билан амир Баҳром жалойирни, Хитой баҳодирни ва Шайх Али баҳодирни жўнатди. Алмату чегарасига етишганда, Ойша Хотун дарёси бўйида караит уруғи одамлари билан жанг бўлди. Жангдан сўнг улар сулҳ тузишиб, Амир Темур қошига қайтишди; у бу сулҳни маъқулламади ва ўзи ўша тарафга жўнади. Бу воқеалар «Зафарнома»да шундай келтирилади: «Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло ҳимматларнинг баландроғини маъқул кўради, пастроғини ёмон кўради, деган ҳикматга биноан Ҳазрат Соҳибқироннинг ҳимматлари шу қадар улуғ эдики, бирор ишни бошласа, охирига етказмагунча қўймас эдилар, бинобарин, жанг майдонини сулҳга алмаштириб, душманга нисбатан муросасозлик қилган амирлар хатти-ҳаракатини рад этди».
Назм:
Айёр тулки – ит агар жангдан товласа бўйин,
Шер билан сулҳ йўлини изласа: аниқ ўйин.
Шу боисдан Ҳазрат олийлари ўша ёққа жўнашга қатъий қарор қилди. Ҳамма ёққа лашкар тўплаш ҳақида фармонлар жўнатилди, ҳамма ёқда ғолиб аскарлар ҳаракатга келишди.
Назм:
Шоҳ қошида бўлди жам катта лашкар,
Ҳар бириси майдон кўрган, ҳам музаффар.
Сон-саноқда чўл қумидан улар кўпроқ,
Жангда улар душманқирар арслонсиёқ
Бир лашкарки, гулдуракли булутлардек,
Жанг пайтида ҳужумкордир бургутлардек.
Шу лашкарни бахтиёр шоҳ этди равон,
Саноғи: чўл қуми, дарахт баргисимон.
Лашкар тоғи жунбуш қилиб борар йўлда,
Қизғинлиги тоғни ўртар ўнгу сўлда.
Соҳибқироннинг ғолибона байроғи Сайрам ва Ёнги орқали эсон-омон ўтиб, Ҳазрат Муҳаммад (с.а.в) табаррук оила ва авлодларига муҳаббати ҳамда эътиқодининг хосияти ва баракотидан каромат топиб шаҳарга кирди.
Душманлар Ҳазрат Соҳибқироннинг келганларидан хабар топган замон пароканда бўлиб қочишди. Ҳазрат олийлари кўп сонли лашкари билан душман ортидан Секиз Ёғочгача борди. Музаффар лашкар кўплаб асир ва сон-саноқсиз ўлжани қўлга киритди; Соҳибқирон лашкари ҳадсиз-ҳисобсиз ўлжаларни олиб Яратганнинг паноҳида қайтиб келди. Адун Кузи деган манзилда Ҳазрат Соҳибқироннинг неча марталаб лутфу эҳсонларидан баҳраманд бўлган амир Мусо ва Зинда Чашм яна қинғир ишларини бошладилар. Хизр Ясурийнинг ўғли Абу Исҳоқ билан аҳдлашиб, Ҳазрат Соҳибқирон Қаросмон деган манзилга етиб келган заҳоти уни ов маҳали ҳийла билан тутишга онт ичдилар – аммо ақл улар устидан кулди.
Назм:
Ёмонлик соғинма, забардаст арслон
Тулкига алданиб қолмас ҳеч қачон.
Хонзода Абулмаоли Термизий билан Шайх Абу Лайс Самарқандий Соҳибқиронга қаршилик қилиш учун аввалдан келишиб олишган бўлиб, улар билан иттифоқ тузишди. Кимдир буни билиб қолиб, Ҳазратга дарҳол етказди. Уларни тутиб келтирмоқлик буюрилди. Ҳаммасини тиз чўктириб, сўроқ қилинди ва уларнинг сотқинликлари фош бўлди.
Маҳди Олия Сароймулкхоним амир Мусонинг жияни бўлгани ҳамда поклик ва улуғлик пардасининг мастураси Акабеги унинг ўғлига унаштирилгани боис Ҳазрат Соҳибқирон унга: «Сен жиноят қилган бўлсанг-да, иккимизнинг орамизда қариндошлик риштаси бор, шунинг учун мен сени афв этаман» деди.
Назм:
Соқолинг оқию қондошлик ҳақи
Сенга тирикликка берилди ҳуқуқ.
Йўқса ушбу разил қилмишинг учун
Бошингни кесишга берардим буйруқ.
Хонзодага айтдики: «Сенинг насл-насабинг ҳазрати пайғамбаримиз (Аллоҳ уни ва бутун авлод-аждодини ўз раҳматига олсин)га бориб тақалгани туфайли  зинҳор-базинҳор ҳаётингга ёмонликнинг гарди тушишига йўл қўймайман. Агар ўзбошимчалигингни ташламайдиган бўлсанг, яхшиси бу вилоятдан чиқиб кетганинг маъқул». Шайх Абу Лайсга эса ҳажга кетишни буюрди. Хизр Ясурийнинг ўғли Абу Исҳоқ амир Сайфиддиннинг қайноғаси бўлганлигидан унинг илтимоси ва ён босиши туфайли у хавф-хатардан қутулиб қолди ҳамда у қилган жиноят излари хоннинг марҳамати билан ювиб юборилди.
Зинда Чашмни боғлаб, Самарқандга олиб бориш ва зиндонда сақлаш ҳақида қатъий буйруқ берилди.
Назм:
Ёв ўлик ё маҳбус бўлгани яхши,
Ва ёхуд бутунлай ўлгани яхши.
Зотан мустаҳкам тугунларни ечадиган ва тўғри йўлни кўрсатадиган зийрак ақл эгаларига аёнки, илонни қўйинда асрамоқ ва душманни дўст деб ҳисобламоқ ақлга тўғри келмайдиган ишдир.
Назм:
То тишлари синдирилмаса,
Тавба қилмас бўри ҳеч қачон.
Токи боши янчилмагунча
Заҳар солар албатта илон.
Ҳазрат Соҳибқирон ўз юрти Самарқандга қайтиб келгач, Шибурғон ҳокимлигини – Зинда Чашмнинг ўрнини Оқ  Буғанинг ўғли Баён Темурга берди.
Назм:
Шоҳнинг саодатин боқ, неларни ёрлиқ этар:
Подшоҳдан тортиб олиб, бандага тортиқ этар.

Ҳижрий 776 йил шаъбон ойининг бошида пайшанба куни (5 январь 1375 йил) Ҳазрат Соҳибқирон қўшин жамлаб, икки олам сарварининг мададига суяниб, Мўғулистон сари юриш бошлади. Улар Работи Қатағонга келиб тушишганда тўсатдан қуёш қора булутлар ортига яширинди, ҳаво совуб кетди. Шоҳнинг олтин-кумушларни сочувчи қўлидан сабоқ олган булут ерга бетўхтов ёмғиру қорни тўка бошлади.
Назм:
Катта тушган бундайин қорни
Кўрмагандир инсон ҳеч қачон.
Қорни улкан бир одам десак,
Олам –  унинг оғзидаги нон.
Улкан тоғлар қорлар олдида
Пахтадаги бир чигитсимон.
Аёз шу қадар қаҳрига олдики, ҳар қандай баҳодир ҳам кучсиз бўлиб қолди, на олиш-беришга қўл қимирлайди, на борди-келдига оёқ жойидан жилади. Одамларнинг ҳатто отларга қарашга ҳам кучлари етмай қолди. Шу тахлит кўплаб одамлар ва отлар нобуд бўлди. Ҳазрат Соҳибқироннинг уларга раҳми келиб, у жойдан кетди.
У совуқ чекингунга қадар икки ой Самарқандда бўлди. Сичқон йилининг бошига тўғри келадиган шаввол ойининг биринчи куни, душанбада (20 март 1375 йил) қайтадан Мўғулистонга томон жўнади. Шаҳзода Жаҳонгирни ҳужумчи қисм сифатида олдинда жўнатди, Шайх Муҳаммад Баён сулдузни ва Баҳром жалойирнинг ўғли Одилшоҳни шаҳзода мулозимлари сафига қўшди. Ҳазрат Одилшоҳга отасининг ўлимидан кейин жалойир уруғини бошқариш вазифасини юклаган эди. Шаҳзода гуруҳи Сайрамдан ўтиб, Жорун манзилига етишганда, улар мўғулга мансуб битта одамни тутиб, Соҳибқирон қошига жўнатишди. Ўша одамдан дўғлат қавмидан Қамариддиннинг аҳволини суриштиришганда у: «Қамариддин ўз лашкарини йиғиб Кўктепа деган жойда Ҳожибекни кутиб турипти. Сизнинг лашкар тортиб келаётганингиздан хабари йўқ», деди.
Соҳибқирон ҳужумчи қисмнинг тўхтовсиз олдинга силжишини буюрди ва ўзи ҳам шошилинч уларнинг ортидан йўлга тушди. Қамариддин даҳшатли лашкарнинг хабарини эшитгач, у ерда ортиқ қололмади. Чиқиш қийин Аргашлар деган жойга яширинди. У ернинг учта чуқур унгури бўлиб, у ердан учта катта дарё оқиб ўтарди. Қамариддин лашкари билан икки унгурдан ўтиб, учинчисида тўхтади, кириш йўлларини бекитди ва соқчилар қўйди. Шаҳзода Жаҳонгир душманни асир олишга, мамлакатни забт этишга қодир лашкарини йиғиб, ноғораю карнай садоларини осмонга ўрлатиб, унинг устига ташланди. Баҳодирлар жунбушга келишди, ёйлардан ўқлар визиллаб учди. Шу тахлит улар ўз қудратларини намойиш қилгач, душман рўпарасида тўхташди. Ўқлар билан етиб келган хабар Қамариддин лашкарининг миясига ўрнашгач, лашкар кеча қоронғусида қочишга тушди, хуллас, эртасига у ерда мўғул лашкаридан бирон зот қолмади. Довюрак баҳодирлар уларнинг кетидан қувиб бориб кўпларини ер тишлатишди.
Тонг отганда Ҳазрат Соҳибқирон қолган лашкари билан етиб келди. У душман ортидан амир Саид Довуд, Ҳусайн ва Учқора баҳодирни жўнатди. Фармонга биноан, улар Ила дарёси оқими бўйлаб кетишди. Ҳусайн дарёга чўкиб, ҳаёт шами сўнди. Қолган беклар душман лашкарига етиб олиб, уларни тор-мор келтиришди, талашди, кўпгина ўлжалар, моллар тушди. Уларга эл бўлган ҳазораларни кўчириб, Самарқандга жўнатишди.
Ҳазрат Соҳибқирон душманга юзма-юз келиш мақсадида Пайтақ деган жойгача борди ва шаҳзода Жаҳонгирни бир гуруҳ ғолиб жангчилар билан амир Қамариддинни излаб топиб, қўлга олиш учун жўнатди. Фармонга биноан, шаҳзода лашкар билан бориб, Учфармон мавзеида ўрнашиб олган мўғул ҳазораларини яксон қилди. Қамариддиннинг тоғларда эканлигини билиб, унинг изига тушишди. Уни ўз қавмидан ажратиб ташлаб, барча манзил ва мавзеларни тор-мор қилишди ва амир Шамсиддиннинг хотини Туман Оғони ва уларнинг қизи Дилшод Оғони қўлга туширишди. Шаҳзода чопар орқали буларни Ҳазрат Соҳибқиронга хабар қилди. Ҳазрат Соҳибқирон эллик уч кун ўша жойда, яъни Пайтақда тўхтаб қолган эди. Бу қувончли хабар унинг муборак қулоғига етгач, у ердан жўнаб, Қорақасмоққа келди. Шаҳзода Жаҳонгир эсон-омон ўша жойга қайтиб келиб, ҳазрати олийларининг оёқларини ўпишга мушарраф бўлди. У шоҳга асирларни, ўлжа олинган от ва қўйларни тортиқ қилди. Дилшод Оғо Соҳибқирон гиламини ўпиш бахтига муяссар бўлди.
Назм:
Мудом дилшод бўлсин ул Соҳибқирон,
Унга каниз бўлсин Дилшоди замон.
Шаҳзода Жаҳонгир ёш бўлишига қарамай Ҳазрат Соҳибқирон қудратининг нури орқасида шундай катта ишларни қилишга эришди.
Назм:
Буюк Соҳибқирон шаъну шавкати:
Улуғвор ишларга унинг даъвати.
Ҳазрат Соҳибқирон у ердан жўнаб, Отбошига келиб тушди, кейин Арпаёзи чўлига йўл олди. У ерда бир неча кунни айш-ишрат билан ўтказди. Ҳазора амирларидан Ҳазратни беҳад қадрлайдиган Муборакшоҳ макрит Соҳибқирон шарафига катта тўю тантана уюштириб, ҳар йўл билан унинг кўнглини топишга уринди. Назм:
Ҳиммат камарини белга боғлади,
Улуғ ҳукмдорнинг кўнглин чоғлади.
Соҳибқирон ҳам унинг бу хизматига тарбият ва иноят кўзи билан боқиб, ушбу юришда ҳалок бўлган Ҳусайннинг мансаби ва мулкини унинг ўғли Худойдодга берди.

Аллоҳ таоло демишки: «Сизлар учун никоҳи ҳалол бўлган аёлларга, иккита, учта, тўрттадан уйланаверинглар» (4.3). Бинобарин, қодир Аллоҳнинг марҳамати билан кўп хотинлик раво бўлган экан, «Уйланинглар ва кўпайинглар» деган рағбатга амал қилиб, Яратганнинг фармони билан шу муборак манзилда Соҳибқиронга Дилшод Оғони никоҳлаб беришга жазм қилишди ва бу даргоҳ хизматкорлари тўй тадоригига киришдилар.
Назм:
Тузалди тўй базми ўта ҳашамдор,
Бу базмни буюрган ўзи ҳукмдор.
Ажойиб базмда кўриб бу чирой,
Суқланиб боқарди қуёш билан ой.
Бу кун унга бахту давлат эди ёр
Тамошо қилишга жуда сазовор.
Жаҳонгирга тўйнинг бу базми билан
Никоҳ қилдилар шоҳлар расми билан.
Назм:
Бу саодат базмида бўлмоқ учун инжусочар,
Гўё осмоннинг улкан жомига тўлмишди зар.
Барча шод-хуррамлик билан Ҳазратни муборакбод этдилар. Шодиёна давра ҳаммани, аслзодаю оддий фуқарони ҳам ўз бағрига чорларди. Айш-ишрат учун нима керак бўлса, ҳаммаси бисёр эди, кўнгил нимани тиласа, орзу нигоҳи қаёққа тушса, ҳаммаси муҳайё эди. 
Назм:
Ёшлик бутоғида баҳор жилваси
Кузнинг захасини кўрмаган гуллар.
Ширин сўз соқийлар лутфан узатган
Заррин қадаҳларга узалар қўллар.
Бир ёнда май тўла қадаҳ жаранги,
Бир ёнда шеър, қўшиқ, наво оҳанги.
Назм:
Юсуфчирой соқий чоҳга тушмайин,
Зуҳраю ой каби балқирди майин.
Чолғучилар қонун созини роҳат оҳангига созлаб, фароғат қўшиғини базмда ой салтанатидан Зуҳра қасрига етказишди:
Доимо бўлгай ул Соҳибқирон шод,
Кўнгли хуррам, ўзи – хуш, юрти – обод.
Тўй ўтгандан сўнг у ердан кўчиб Ясси довонидан ошиб, Ўзгандда тўхташди. Улуғ малика Қутлуғ Туркон Оғо ўз тобелари, нўёну амирлари билан Самарқанддан келиб, Соҳибқиронни кутиб олиб, ҳурмату эҳтиром бажо келтирдилар. Табрик ва туҳфалар расмини адо этиб, базмлар уюштиришди.
Улар Ўзганддан чиқиб, Хўжандга етишганда, Баҳром жалойирнинг ўғли Одилшоҳ хизмат камарини белига боғлаб, Соҳибқирон шарафига зиёфат берди, учқур отлар тортиқ қилди, кўринишдан унга астойдил ҳурмат кўрсатди, лекин дилида бошқа нарса эди. Зиёфат чоғида у хоинликни кўнглига туккан эди. Аммо Соҳибқиронни мудом Ҳақ таоло ўз инояти билан қўллагани боис у бу маккорликни ҳис этди, йиғиндаги вазиятни кузатиб, буларнинг тили бошқа, дили бошқа эканлигини сезгач, зиёфатдан чиқди-да, отига миниб, ўз қароргоҳига қайтди.
Ҳазрат олийлари Қамариддин сари йўл олган пайтда Шайх Муҳаммад сулдуз, Одилшоҳ жалойир ва Туркан арлотлар тил бириктириб, иложи бўлса Соҳибқиронни қўлга олишга келишиб қўйишган эди.
Назм:
Кимни паноҳида сақласа Худо,
Зарар етмас унга кимсадан асло.
Унга йўлбошчидир доим саодат,
Кимлар ҳасад қилса, ўртанар фақат.
Шу боисдан Ҳазрат Аллоҳнинг паноҳида эсон-омон қайтиб келди. Жангчиларни тарқатиб юборди, ўзи эса Қаршидан ғарбга томон икки манзил нарида жойлашган Занжирсаройга бориб, ўша ерда қишлашга қарор қилди. Шу қиш ичида Одилшоҳ Ҳазратнинг остонасини ўпишга келди. «Мана улар ўз гуноҳларини эътироф этдилар» (67.11) оятига мувофиқ тинчлик саройига келиб, ўз оғзи билан Соҳибқиронга ўша пайтдаги қинғир хаёлларига иқрор бўлди. Ҳазрат Соҳибқирон бу сўзларни эшитгач, ўз зукко ақлу тафаккури бирла буни таҳлил қилиб, ўзини ҳеч нарса эшитмаганга солди ва Одилшоҳга подшоҳона илтифотлар кўрсатди.
Қиш охирлаб баҳор ўз жамолини кўз-кўз қилганда, Хоразмга юриш қилиш учун сон-саноқсиз баҳодир лашкарлар Соҳибқирон қароргоҳига тўплансин, деган фармони олий бўлди. Барча нўён ва амирлар ўз лашкарлари билан теварак-атрофдан йиғилиб келишди.
Назм:
Шоҳона саройга йиғилди лашкар,
Лашкарки жанг кўрган баҳодир аксар.
Ҳазрат Соҳибқирон Шайх Муҳаммад сулдузни тутиб, унинг хоинлиги учун жазолашни буюрди. Сўроқдан сўнг унинг айби ошкор бўлди ва бахт қуёши сўниб, ҳаёт риштаси узилди. Уни Ҳармалик сулдузнинг акасига топширишди, у Шайх Муҳаммад сулдузнинг қариндоши бўлиб, унинг қиличидан ажал топган эди. У Шайх Муҳаммад сулдузга айни ўша ажал шарбатини ичириб, инисининг қасосини олди ва мана бу ҳикмат мағзини чақишга мажбур қилди: «Йил давомида нимани сотган бўлсанг, бир кун келиб ўзинг шуни сотиб оласан». Шунингдек, Соҳибқирон Боязид жалойирнинг икки ўғли – Али Дарвиш билан Муҳаммад Дарвишларни ҳам жазога тортди. Оят: «Биз фақат кофир бўлган кимсагагина мана шундай жазо берурмиз» (33.17). Баён сулдузнинг туманбегилик мансабини Оқтемур баҳодирга топширди.

777 йил баҳор ойининг бошларида, яъни балиқ йилида (март 1376 йил), гуллар- чечаклар барқ уриб, бутун борлиқ уйғонган пайтда яшариш сардори, шаҳар, қалъа, боғу роғларни ҳимоя қилмоқ учун сабза лашкарини саҳро сари бурди.
Назм:
Баҳор султонининг сабза лашкари
Ҳукм ила ташланди дала-дашт сари.
Зардўз сабо сувни ғарқ этди зарга,
Гул-қалқону тикан – найза назарга.
Зафар нияти-ла азм этиб Хоразм,
Кўриб жанг майдонин тантана базм.
Ҳазрат Соҳибқирон ўз омадига ишонгани ва келажакни олдиндан кўра билгани учун Хоразм сари юрмоққа жазм этди. Жанг қилмоқлик мақсадини кўзлади. Самарқандни бошқармоқ учун у амир Оқ Буғани қолдирди, Сор Буға, Одилшоҳ жалойир, Хитой баҳодир, Элчи Буға ва бошқа ҳазора амирларини ўттиз минг отлиқ билан Мўғулистонга жўнатди ва уларга, нима қилиб бўлса ҳам Қамариддинни тутиб, топилган жойида ўлдиришни буюрди.
Назм:
Сувори лашкардан ўттиз минг номдор,
Жўнатди мўғулга қарши шаҳриёр.
Ўзи эса Яратганнинг паноҳи остида Хоразмга дабдаба билан кириб келди.
Назм:
Саноқда ҳисобсиз бир фотиҳ лашкар,
Ботирлик бобида бори музаффар.
Жанг-жадал ўрмонин йиртқич шерлари,
Жасур, жанг устаси, қиличвоз бари.
Жайҳун дарёси соҳилида Сепоя мавзеида ярим ой тамғаси босилган байроқ ҳилпираб тўртинчи осмоннинг бу мавзега ҳаваси келганда, дарёнинг нариги соҳилидан Туркон арлот ўз лашкари билан дабдабали қароргоҳга яқинлашди. Унинг умр манзили поёнига етгани боис қинғир ўй-фикрлар гирдобида тағин ўз юртига, Гурзавон тарафга қараб қочди. Ҳазрат Соҳибқирон унинг изидан бир гуруҳ одамларни қўшиб Пўлод баҳодирни жўнатди. Булар кечаю-кундуз уни қувиб, Андхунддан ўтиб, Форёб дарёси бўйига етиб олишди. Туркон ва унинг иниси Турмиш арлот ўз одамлари билан дарё соҳилида жанг қилдилар. Назм:
Ўта безбетлигин кўрсатди ғаним,
Шағоллар шерларга ташланган каби.
Йўлбарс кезар экан жанг майдонида,
Тулки тисарилар гезариб лаби.
Душман мағлубу пароканда бўлиб қочишга тушди. Ғолиб лашкар уларнинг ортидан қувиб кетди. Пўлод баҳодир бир ўзи Туркон арлотга етиб олди. Турконнинг оти чарчади; отдан тушиб, ўқ отиб Пўлоднинг отини қулатди. Пўлод ўрнидан туришга улгурмай Туркон унга қараб яна ўқ отди, аммо ўқи бошига зиён еткизмай телпагига тегиб ўтиб кетди. Пўлод жунбушга келиб, унга ташланди ва икковлари олиша кетишди. Ҳазрат Соҳибқирон иқболининг нурида Пўлод Турконни ерга босди. Назм:
Ғанимлик истаган бошни шу пайти,
Тиғ билан шарт кесиб, изига қайтди.
Омон Сарбадал унинг иниси изидан бориб, уни ҳам тутиб, ўлдирди. Назм:
Дарҳол бошин узиб инисин,
Икки бўлди унинг танасин.
Иккаласининг бошларини келтириб улуғ тахт пойига ташлашди. Дарҳақиқат, Ҳазрат Соҳибқироннинг шоҳлик остонаси давр мансабдорлари бошларининг сўнгги манзилгоҳи эди. Ўз оёғи билан келмаган ҳар қандай бош бошқанинг қўли билан келтириларди.
Ҳазрат Соҳибқирон Мўғулистонга юборган амирлар гуруҳи ичидан Сор Буға ва Одилшоҳлар Самарқанднинг холи эканлигини билиб, қинғир ишни кўнгилга тугишди ва Хитой баҳодир билан Элчи Буғани ушлашди. Ҳазрат Соҳибқирон Андижонда доруға мансабида қолдирган Ҳамид улар билан иттифоқ бўлди. Ўз уруғлари – жалойир ҳамда қипчоқларни тўплаб, Самарқандга жўнашди ҳамда шаҳар қалъасини эгаллашга киришишди. Шаҳар халқи тинимсиз ўқ отиб, буларни шаҳарга киришга қўймади.
Шаҳар ҳокими амир Оқ  Буға бўлган воқеаларни дарҳол чопарлар орқали Ҳазратга етказди. Дабдабали лашкар Қиётдан ўтиб, Хосга етиб келганда бу хабар шоҳнинг муборак қулоқларига етди ва у орқасига қайтди. Шаҳзода Жаҳонгирни у ҳужумчи қисм билан олдин жўнатиб, ўзи марказда уларнинг ортидан борди. Соҳибқирон Бухорога етиб келгач, лашкарини тартибга келтириб, Работи Маликда тўхтади. Шаҳзода душманга Карманада етиб олди. Иккала тараф ҳам саф тортиб, жангга киришдилар.
Назм:
Ноғоралар гумбурлаб замон қулоғи битар,
Кек-нафрат аждарҳоси сочарди ўтли заҳар.
Қиличларнинг дамидан лаълу инжу тўкилар,
Лаълу инжу нимаси?! Ҳаёт чоки сўкилар.
Шаҳзода Жаҳонгир «У зот нақадар яхши хожа ва нақадар яхши мададкордир» (22.78) оятида айтилганидек, мудом ўз лутфу иноятини ёғдириб турган Ҳақ таоло мадади остида – Илоҳо, ҳамиша шундай бўлсин – душманни енгди, душман қочиб, Дашти Қипчоқ сари йўл олди. Ўрусхон даргоҳидан паноҳ топиб, унга мулозим бўлишди. Улкан қудрат соҳиби Соҳибқирон эсон-омон салтанатига қайтиб келди ва жалойир улусини тарқатиб, амирлар ўртасида тақсимлаб юборди. Шаҳзода Умаршайхни Андижон ҳокими қилиб жўнатди.
Одилшоҳ билан Сор Буға Ўрусхонга хизмат қила бошлашди. Охири уларнинг табиатидаги бузуқлик қайтадан ҳаракатга келиб, Ўрусхон яйловга кетганида қочишни кўзлаб, хоннинг гумаштаси Учибий билан жанг қилишди, уни ўлдириб, у ердан қочиб, мўғул тарафига, Қамариддин ҳузурига боришди ва уни фитна-фасодга рағбатлантиришга киришишди.
Назм:
Ёмон ниятдандир манфур қилмишлар,
Кеку адовату исён қилишлар.

Сор Буға билан Одилшоҳ Қамариддинга қўшилгач, унинг табиатига хос эски душманлик оловига ўт қалаш пайида бўлишди. Қамариддин лашкар тортиб, ўшалар билан бирга Андижонга келди. Ҳазора қозоқлари шаҳзода Умаршайхдан юз ўгириб Қамариддинга қўшилишди. Тоғларга ўрнашиб олгач, шаҳзода Ҳазрат Соҳибқиронга Саман исмли бир кишини юбориб, душман катта лашкар билан келиб, Андижонни вайрон қилганини хабар қилди. Бу хабардан Ҳазратнинг ғазаб ўти аланга олиб, шошилинч йўлга тушди.
Қамариддин Ҳазратнинг келаётганини эшитиб, оёғи остидаги замин бўшашиб, тўхтовсиз ортга қайтди. Отбоши мавзеида аҳли аёли ва одамларини жўнатиб, ўзи тўрт мингта қуролланган отлиқ билан пистирмада турди. Ҳазрат Соҳибқирон ўша жойга етганда, Қамариддиннин